Balticum, mare nostrum.

    

Pamięć wspomagana zdjęciem z rodzinnego albumu, na którym golas robi babeczkę z piasku, otwiera ślad pierwszego dotknięcia morza. Prawie każdy z nas ma zakodowane podobne wspomnienie. Wakacje nad Bałtykiem, to nasza część wspólna. Gdy dorastaliśmy, wiaderka i foremki traciły znaczenie, zaczęliśmy dostrzegać pofalowaną przestrzeń i dowiedzieliśmy się, że po drugiej stronie też jest brzeg, na którym może ktoś stoi i patrzy w naszą stronę. To działało na wyobraźnię.
Dziś, gdy inne morza są dla nas jak nigdy przedtem dostępne, warto zadać pytanie co to jest właściwie Bałtyk, lub precyzyjniej czym jest rejon, który nazywamy bałtyckim. Granice z tym płytkim, mało słonym, niebezpiecznie pofalowanym i jednym z najbardziej zanieczyszczonych na świecie mórz ma dziewięć państw. Niemcy, czołowe pod względem gospodarczym państwo świata i dwukrotnie biorąca ślub z morzem Polska, dalej na wschód dawne republiki sowieckie: Litwa, Łotwa i Estonia, potem Finlandia, Szwecja i Dania - kolejne państwa regionu, dziś jedne z najlepszych miejsc do życia na Ziemi.
Jestem pewny, że warto powtórzyć te dziecięce pytanie: czym jest Bałtyk? I zadać nowe. Czy Bałtyk łączy czy dzieli? Jaka jest specyfika kulturowych krajobrazów dziewięciu państw? Czy istnieje wspólna tożsamość krajów położonych w basenie Morza Bałtyckiego? Jaka jest przyszłość tego obszaru?
Barbarum fretum, Sarmaticum okeanos to dawne określenia Bałtyku. Czy jest to miejsce trzeciorzędne, zimne i brudne? Czy kraina wódki, piwa i deficytu słońca to peryferie tracącej znaczenie Europy? A może to tu, z rejonów słońca, wina, grappy, przesunęło się centrum cywilizacji. Czy rejon morza Śródziemnego pogrążając się w kolejnych kryzysach nie oddał mimowolnie symbolicznego środka Europy obszarowi położonemu gdzieś pomiędzy Skagerrak a Bottenviken?
Po fotograficznym rekonesansie i realizacji pierwszej części materiału widzę, że swoją uwagę koncentruję na trzech obszarach. Pierwszy dotyczy wizualnego aspektu kontaktu z Bałtykiem i jego otoczeniem. Mówiąc wprost interesuje mnie jak zmienia się morze, jego brzeg, okoliczny krajobraz i jak tę przestrzeń kształtują ludzie. Drugi element to "refleksja ekologiczna" wywołana nie tylko prognozowanymi skutkami globalnego ocieplenia, ale też skalą zanieczyszczenia Bałtyku i ilością potencjalnego dalszego jego skażenia pod postacią zatopionych składowisk broni chemicznej czy choćby kilku milionów litrów mazutu w leżącym na dnie tankowcu Franken. Trzecim obszarem, na którym koncentruje się moja uwaga jest brak poczucia stabilności i bezpieczeństwa w tej części Europy. Powodowane jest to oczywiście zachowaniami kolejnego państwa z dostępem do Bałtyku - Rosji i zagrożeniami płynącymi z jej strony. Te nastroje są charakterystyczne właśnie dla najmniejszych krajów nadbałtyckich. Nawet potoczna nazwa regionu, Pribałtika, ma etymologię rosyjską i uważa się, że nie jest to nazwa neutralna, ale wyraża ona traktowanie przez Rosję tak nazwanych narodów bałtyckich jako części własnej strefy wpływów.
            Szwecja
(Sweden)		                                                                                                                                                                                                                                                                                                 Finlandia
(Finland)		                                                                                                                          

Niemcy
(Germany)

                                                                                                                                                                    

Dania
(Denmark)

                                                                                                                                                                    

Litwa
(Lithuania)

                                                                                                                                                                        

Łotwa
(Lavia)

                                                                                                                                                             Estonia
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            
                               

Karlskrona, Szwecja, 2019

      

Saxarfjarden, Szwecja, 2019

      

AAK Sweden AB,  fabryka olejów i tłuszczów jadalnych, Karshamn, Szwecja, 2019

      

Emigrant Monument, Karlshmn, Szwecja, 2019

      

jezioro Norrbränningen, Szwecja, 2019

      

AJ 37 Viggen przy drodze E4 w okolicy miasta Söderhamnm, Szwecja, 2019

      

Uppsala, Szwecja, 2019

      

Uppsala, Szwecja, 2019

      

Sundsvallsbron, Szwecja, 2019

      

SCA Östrand SCA Graphic Sundsvall AB, Östrand, Szwecja, 2019

      

Gmina Timra, Szwecja, 2019

      

Norum, Szwecja, 2019

      

Hemsö Fästning, Hemsö Island, Szwecja, 2019

      

Hemsö Fästning, Hemsö Island, Szwecja, 2019

      

Hemsö Fästning, Hemsö Island, Szwecja, 2019

      

Gmina Pitea, Szwecja, 2019

      

Gmina Pitea, Szwecja, 2019

      

Szwecja, 2019

      

Bottenviken, Szwecja, 2019

      

Smurfit Kappa, największa w Europie fabryka produkująca z surowca drzewnego materiały do wyrobu tektury, Pitea, Szwecja, 2019

      

Szwecja, 2019

      

Törehamn, północny kraniec Bałtyku, Szwecja, 2019

  

Bottenviken, Szwecja, 2019

      

Lulea, Szwecja, 2019

      

na promie z Finlandii do Szwecji, 2019

    

na promie z Finlandii do Szwecji, 2019

      

na promie z Finlandii do Szwecji, 2019

      

Saxarfjarden, Szwecja, 2019

      

Saxarfjarden, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Vasa Museum, Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

Stockholm, Szwecja, 2019

      

najczęściej spotykane kolory szwedzkich domów, Szwecja, 2019

      

Haparanda, Szwecja, 2019

      

Haparanda, Szwecja, 2019

      

Szwecja, 2019

      

Oresundsbron (most nad Sundem), Szwecja, 2019

      

Oresundsbron (most nad Sundem), Szwecja, 2019

      

Karlskrona, Szwecja, 2019

      

Trelleborg, Szwecja, 2019

      

Karlskrona, Szwecja, 2019

      

Morze Bałtyckie, 2019

                

Zatoka Botnicka, Finlandia, 2019

      

Zatoka Botnicka, Finlandia, 2019

      

plaża koło fabryk Metsä Board i Metsä Fibre, Kemi, Zatoka Botnicka, Finlandia, 2019

      

Metsä Board i Metsä Fibre - fabryki tektury i masy drzewnej, Kemi ,Zatoka Botnicka, Finlandia, 2019

      

Vaasa, Finlandia, 2019

      

Zatoka Botnicka, Finlandia, 2019

      

Zatoka Botnicka, Finlandia, 2019

      

Statue of Freedom, Vaasa, Finlandia, 2019

      

Zatoka Fińska, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Elektrociepłownia Helen, Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki, Finlandia, 2019

      

Helskinki i Zatoka Fińska, Finlandia, 2019

      

na promie Finlandia - Szwecja, 2019

              

Laboe, Niemcy, 2019

      

U-995 i Laboe Naval Memorial, Laboe, Niemcy, 2019

      

Laboe, Niemcy, 2019

      

Niemcy, 2019

      

U-995, Laboe, Niemcy, 2019

      

Laboe Naval Memorial, Laboe, Niemcy, 2019

      

U-995, Laboe, Niemcy, 2019

      

Laboe Naval Memorial, Zatoka Kilońska, Niemcy, 2019

      

Niemcy, 2019

      

Zatoka Kilonska, Laboe, Niemcy, 2019

      

Zatoka Kilonska, Niemcy, 2019

      

U-Boot Ehrenmal, Heikendorf, Niemcy, 2019

      

U-Boot Ehrenmal, Heikendorf, Niemcy, 2019

      

U-Boot Ehrenmal, Heikendorf, Niemcy, 2019

      

elekrownia wiatrowa, Niemcy, 2019

              

Heringsdorf, Niemcy, 2019

      

Penemunde, Niemcy, 2019

      

Penemunde, Niemcy, 2019

      

Jasmundzki Park Narodowy, wyspa Rugia, Niemcy, 2019

    

wyspa Rugia, Niemcy, 2019

      

budowa gazociągu Nord Stream 2, Niemcy, 2019

      

Rugenbrucke, Stralsund, Niemcy, 2019

      

widok z Konigsstuhl, Jasmundzki Park Narodowy, wyspa Rugia, Niemcy, 2019

      

Prora, niemiecki, nazistowski ośrodek wypoczynkowy (4,5 km długości), wyspa Rugia, Niemcy, 2019

      

granica państwowa pomiędzy Niemcami a Polską (Ahlbeck - Świnoujście), 2019

                      

Storebaeltsbroen, Halsskov, Dania, 2019

      

Vejle, Dania, 2019

      

Nyborg, Dania, 2019

      

Sejlklubben Neptune, Vejle, Dania, 2019

      

Fjordenhusem, Vejle, Dania, 2019

      

Storebaeltsbroen, Halsskov, Dania, 2019

      

  Vejle, Dania, 2019

    

Dania, 2019

      

Billund, Dania, 2019

      

Billund, Dania, 2019

      

Billund, Dania, 2019

      

Storebaeltsbroen, Halsskov, Dania, 2019

      

Lillebaeltsbroen, Middelfart, Dania, , 2019

      

Storebaeltsbroen, Halsskov, Dania, 2019

      

Storebaeltsbroen, Halsskov, Dania, 2019

      

Nyborg, Dania, 2019

      

Kopenhaga, Dania, 2019

      

Kopenhaga, Dania, 2019

      

Kopenhaga, Dania, 2019

      

Kopenhaga, Dania, 2019

      

Kopenhaga, Dania, 2019

      

Storebaeltsbroen, Nyborg, Dania, 2019

      

Grenen, Przylądek Skagen, Dania, 2019

      

granica między Morzem Północnym a Morzem Bałtyckim, Grenen, Przylądek Skagen, Dania, 2019

      

Grenen, Przylądek Skagen, Dania, 2019

      

Przylądek Skagen, Dania, 2019

      

stacja radarowa, Grenen, Przylądek Skagen, Dania, 2019

              

  Połąga, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Połąga, Litwa, 2018

      

Połąga, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Kłajpeda, Litwa, 2018

      

Mariampol, Litwa, 2018

      

Kowno, Litwa, 2018

      

Kowno, Litwa, 2018

      

Pasvalys, Litwa, 2018

              

Przejście graniczne Litwa - Łotwa, 2018

      

Łotwa, 2018

      

Pomnik poświęcony zaginionym na morzu, Lipawa, Łotwa, 2018

      

Lipawa, Łotwa, 2018

      

Ślad po napisie "Chwała wielkiemu Stalinowi", Lipawa, Łotwa, 2018

      

Svetłana (pokazala mi napis widoczny na poprzedniej fotografii), Lipawa, Łotwa, 2018

      

Lipawa, Łotwa, 2018

      

Droga p111, Łotwa, 2018

      

Półwysep Kurlandzki, Łotwa, 2018

      

Półwysep Kurlandzki, Łotwa, 2018

      

Przylądek Kolka, Półwysep Kurlandzki, Łotwa, 2018

      

Półwysep Kurlandzki, Łotwa, 2018

      

Pavilosta, Łotwa, 2018

      

Berzciems, Łotwa, 2018

      

Berzciems, Łotwa, 2018

      

Iecava, Łotwa, 2018

      

Ryga, Łotwa, 2018

      

Ryga, Łotwa, 2018

      

Ryga, Łotwa, 2019

      

Ryga, Łotwa, 2019

      

cmentarz Pokrowski, Ryga, Łotwa, 2019

      

cmentarz Pokrowski, Ryga, Łotwa, 2019

      

Ainaži, Łotwa, 2018

      

Ainaži, Muzeum Szkoły Morskiej, Łotwa, 2018

      

Ainaži, Łotwa, 2018

              

Estonia, 2018

      

Treimani, Estonia, 2018

      

Kabli, Estonia, 2018

      

Gmina Häädemeeste, Estonia, 2018

      

Estonia, 2018

      

Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Estonia, 2018

      

Tallin, Lennusadam, Muzeum Morskie, Tallin, 2018

      

Tallin, 2018

      

Tallin, 2018

      

Tallin, 2018

      

Tallin, 2018

      

Linnahall (pierwotnie Pałac Kultury i Sportu im. Lenina), Tallin, 2018

      

Widok z Linnahall (pierwotnie Pałac Kultury i Sportu im. Lenina), Tallin, 2018

      

Linnahall (pierwotnie Pałac Kultury i Sportu im. Lenina), Tallin, 2018

      

Linnahall (pierwotnie Pałac Kultury i Sportu im. Lenina), Tallin, 2018

      

Tallin, 2018

      

Tallin, 2018

      

Droga nr 8, Estonia, 2018

      

Haapsalu, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Rukkirahu, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Port w Helteraa, wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

okolice wsi Kopu, wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Radziecka wieża obserwacyjna do kierowania ogniem dział, wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

  

Radziecka schrony bojowe, wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

  

Wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Saaremaa, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Saaremaa, Estonia, 2018

      

Port w Triigi, wyspa Saaremaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Saaremaa, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Saaremaa, Estonia, 2018

      

Prom na wyspę Saaremaa, Estonia, 2018

      

Wyspa Saaremaa, Estonia, 2018

      

Haapsalu, Estonia, 2018

      

Narva, Estonia,, 2019

      

Narva, Estonia i Ivangorod, Rosja, 2019

      

Narva, Estonia,, 2019

      

Narva, Estonia i Ivangorod, Rosja, 2019

      

WiFi extender, wyspa Saaremaa,, 2019

      

prom z wyspy Saaremaa, 2019

      

Wyspa Hiiumaa, Estonia, 2018

      

Estonia, 2018